Voor het Rotterdamse full service internetbureau Youwe schreef ik het handboek, een manifest hoe je als werknemers met elkaar omgaat als er weinig hiërarchie is en samenwerkt op basis van vertrouwen. Het uiteindelijke ‘Open Boek’ is losjes gebaseerd op de filosofie van de succesvolle Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler en we lieten ons graag inspireren door het handboek van gamesontwikkelaar Valve. Het eigen Open Boek van Youwe is uiteindelijk het product van interviews met werknemers en het bijwonen van verschillende ‘DNA-sessies’. Hieronder de blog die ik op verzoek van CEO Kees van Mourik van Youwe schreef voor www.wijzijnopensource.nl. 

Als Amsterdammer krijg je met de soeplepel een soort oppervlakkig wantrouwen ingegoten naar alles wat uit Rotterdam komt. Het slaat nergens op en misschien is het wel onderdeel van een groter spel, waarbij verschillen accentueren grappiger is dan overeenkomsten omarmen. Maar nu moet ik als Amsterdammer bekennen dat ik tegenwoordig spontaan een glimlach krijg als het over Rotterdam gaat. En dat komt allemaal door jullie.

Gewoon elkaar vertellen hoe het zit (Rotterdam), zonder alles mooier voor te doen (Amsterdam), dat heb ik de afgelopen maanden wel van jullie geleerd. DNA-sessies, MT-sessies, interviews met Youwe werknemers, urenlang gezellig bij Kees – initiator en inspirator van het Open Boek – in de auto zitten: de afgelopen maanden dompelde ik me onder bij Youwe en dankzij de ontspannen en open sfeer is het schrijven van het Open Boek een van mijn mooiste klussen van de afgelopen jaren geworden. Mijn dank gaat uit naar iedereen die hieraan heeft bijgedragen.

Zoals alle mooie dingen in het leven begon deze opdracht met een op het oog niet opzienbarend zinnetje:

‘Ik zoek een journalist/tekstschrijver die een soort van handvest zou willen en kunnen schrijven’.

Dat was de inhoud van de  oproep van Kees van Mourik eind februari. Dan kun je nooit beseffen dat er in de zomer zo’n mooi eindproduct zou liggen, gedrukt en wel en met ongeveer de inhoud die we bedacht hadden. Ik beken dat ik het zelf regelmatig opensla, terwijl ik normaal niet snel mijn eigen teksten teruglees. Dit is zoveel meer dan een boekje, het is een mooie visie, een leuke manier om duidelijk te maken hoe je met elkaar kunt samenwerken met minder hiërarchie. Bij Youwe, maar ook bij andere bedrijven.

De totstandkoming van het Open Boek begon allemaal op de negende verdieping van het Manhattan Hotel, waar we ook een heel weekend sliepen met het Operationele Team (OT). Dat deze locatie totaal niet representatief is voor Youwe wist ik toen nog niet. De sfeer was er eentje van een warm bad, als je een warm bad zou omschrijven als vier mensen die heel eerlijk tegen elkaar zijn en alles hardop meteen uitspreken. Kees gaf mij als volledige buitenstaander meteen de lead  om die zitting met het OT door te lopen wat betreft de inhoud van het boek. Nu ben ik geen mietje, dus nam ik die handschoen graag aan. En als je de foto’s van de post-its ziet op die conferentiezaal op de negende verdieping van het Manhattan – waar over sommige punten lang is gediscussieerd en inhoudelijk over is gepraat – is het des te mooier dat het nu concreet is in een boek.

De ontspannen DNA-sessies hielpen enorm. Geen makkelijkere manier om een bedrijf te leren kennen dan daarbij te komen zitten. Eentje in Rotterdam – waar ik door Kees werd geïntroduceerd als de sportjournalist die geen reet begrijpt van het bedrijfsleven, ik kan daar zelf erg hard om lachen – waar met de pizza’s in de mond en de biertjes in de hand verschillende noten werden gekraakt. Veel mensen zeiden gewoon wat ze vonden zonder zich in te houden, wat tot mooie discussies leidde. Dan blijkt dat concluderen dat je het niet met elkaar eens bent, ook heel waardevol kan zijn. Hetzelfde gebeurde in Groningen, hoewel het er hier iets minder hard aan toeging. De lagere bierconsumptie dan in Rotterdam voorkwam dat de tongen te los werden.

Nu ligt het Open Boek voor je neus. Een boek dat volgens de leeswijzer ‘je niet vertelt welke archiefkast je post-its moet halen’, maar waarin wel richtlijnen maar geen regels staan, ‘wat we dagelijks doen en hoe we ons spiegelen’. Ik denk dat niet alleen jullie maar iedereen hier iets van kan opsteken. Ik heb er zelf tijdens het schrijven veel van geleerd. Als ik weer eens op het punt sta ‘om een vlammende e-mail te schrijven’, dan pak ik eerder de telefoon. Allemaal dankzij het Open Boek.

Ik ben benieuwd hoe het ‘rode boekje’ de komende maanden concreet wordt geïmplementeerd bij Youwe en of jullie het überhaupt leuk vinden om te lezen. Mooi zou het zijn als het Open Boek en het gebruik hiervan leidt tot fijne nieuwe klanten en nieuwe business, en natuurlijk meer plezier samen op de werkvloer. Maar dit komt allemaal wel heel erg belerend over. En dat is de enige kritiek die we zelf ook hadden op het handboek. Het moest juist niet te belerend worden, dus het is tijd om deze blog af te ronden. Ik zou zeggen: veel leesplezier en gooi er op de werkvloer af en toe eens een Rotterdamse uitdrukking in. Dan komt de rest vanzelf.

Sander Collewijn

Auteur van het Open Boek.